Ons praat van die uitsonderlike kremetartboom in die noorde van Botswana met die naam van Chapmans-boom. Dit is so besonders dat ons ’n beskrywing en ’n foto daarvan in Pakenham se boek Remarkable Trees of the World vind.

Pakenham skryf oor hierdie wêreldberoemde boom dat dit genoem is na ’n pionier-reisiger in die Kalahari van Botswana (p. 21). “There were no signatures on this tree. It was gigantic and stunningly beautiful, a perfect home for ancestral spirits. I photographed a young African standing at its centre as if in homage. The great oval of curved trunks reminded me of a bronze sculpture by Rodin, formed by two curved hands, and entitled ‘The Cathedral’” (p. 22).

Wie was die pionier-reisiger met die naam van Chapman na wie die boom genoem is van wie Pakenham skryf? Nogal intensiewe navorsing is nodig om dit te vind. Die eerste plek waar ons Chapman se naam in die geskiedenis vind, is in 1861 in die wêreld wat tans Namibië genoem word. In daardie jaar het James Bassingthwaighte van Norfolk, Engeland, met sy gesin aldaar rondgetrek. Op “die plek Otjimbingwe ontmoet hy toe ’n jagter wat uit die ooste oor die Meer Ngami gekom het. Sy naam was James Chapman” (Naudé, p. 26).

Dadelik weet ons twee dinge van Chapman: Hy was ’n jagter en “hy het uit die ooste oor die Ngami-meer gekom”, dws uit die noorde van Botswana. Dit is juis in hierdie wêreld waar die beroemde “Chapman Baobab” vandag nog staan en toeriste van baie lande lok.

Maar waar kom James Chapman oorspronklik vandaan? In 1828 kom hy van Bakewell, Derbyshire (Engeland) in Kaapstad aan. In 1831 is hy met ’n Afrikaanse meisie, Elizabeth Greeff getroud. By haar het James vyf kinders gehad en toe is sy vrou oorlede. Daarna is hy met ’n mej. Hayes getroud en hulle het ses kinders gehad waaronder die seun William James Bushnell (Malherbe, pp. 157-158). Hierdie seun, wat as William Chapman bekend was, is op 22 Maart 1858 in Kaapstad gebore (Stassen, p. 515).

James Chapman, na wie die kremetart-boom in Botswana genoem is (omdat hy dit aan sy kinders beskryf het), het toe in Damaraland in noord-wes Namibië, gevestig, waar hy uit wildjag ’n bestaan gemaak het. Die seun William het intussen opgegroei en ook ’n jagter van grootwild geword.

William Chapman het as ’n jongman van 23 jaar noordwaarts oor die Kunene-rivier gegaan en het by die Afrikaanse Boere (die Dorslandtrekkers) in Angola aangesluit. Dit was op 25 Augustus 1881 (Stassen, p. 445). William het in die Afrikaner-gemeenskap Humpata (Angola) tuis gewees en hy trou in 1884 met mej. Hester Opperman, dogter van Daniel Christiaan Opperman (Stassen, p. 515). Die nageslagte Chapmans wat vandag nog in Namibië woon het as deel van die Angola-Boere in 1928 weer oor die Kunene-rivier teruggekom.

’n Srywer oor die Dorslandtrekke, J. Albert Coetzee, wat in 1924 ’n onderwyser van die Boere in Angola geword het, vertel van sy eie ervarings met die mense o.a. dat hy “oom Chapman, ’n ou olifantjagter” op 8 Maart 1924 ontmoet het (Coetzee, p. 19). William Chapman was toe 66 jaar oud. Dis nou sy pa, James Chapman, na wie die beroemde kremetartboom in Botswana genoem is – die boom wat lyk soos Rodin se bronsbeeld, “Die Katedraal”.